Zielen van Utrecht

De gemeentelijke begraafplaatsen in Utrecht zijn oases van rust waar de doden te ruste worden gelegd in de Utrechtse aarde of in bijzondere grafkelders. Ook zijn het plekken om te wandelen en te mijmeren over het leven en de dood onder de prachtige bomen als groene longen van de stad. Toch kent de gemiddelde Utrechter ze niet als plekken om eens te bezoeken. Waarom eigenlijk niet?

De dood is niet aanlokkelijk en begraafplaatsen zijn niet zo ‘trendy’ als dat ze eens waren. Mensen willen steeds vaker gecremeerd worden. En dat is een probleem voor de gemeente want duizenden graven liggen leeg. Hoe krijgt de stad die in godsnaam gevuld? Ook het aantal bezoekers daalt. Tanja Medema, teamleider van de Begraafplaatsen, worstelt hier dagelijks mee. Lukt het haar om het tij te keren? En waarom voelt ze zich er zo thuis?

Ari Doeser, groot liefhebber van zowel begraafplaatsen als kunst, ziet een begraafplaats als een plek waar kunst, het leven en de dood samenkomen, omdat kunstenaars niet alleen het leven maar ook de dood proberen te begrijpen. Een deel van de begraafplaatsen is ook cultuurhistorisch erfgoed. Ari wil graven van bekende schrijvers zoals Nicolaas Beets op laten knappen en heeft zelfs het idee opgevat voor een herbegrafenis van de grote surrealistische schilder Joop Moesman.

Zielen van Utrecht biedt een kijkje achter de schermen, stapt even uit de hectiek van het leven en staat stil bij de dood.

Vertoningen

De (besloten) première vond plaats in de Kargadoor. Dank voor alle hartverwarmende reacties! Daarnaast was Zielen van Utrecht (als driedelige serie) te zien bij RTV Utrecht en bij Kunstruimte Kuub en tijdens een bijeenkomst van Terebinth (stichting voor funerair erfgoed).

De documentaire werd genomineerd voor de Gouden Terebinth. De jury schreef:

“Zielen van Utrecht is een indrukwekkende weergave van de manier waarop teamleider Tanja Medema op Utrechtse begraafplaatsen probeert nabestaanden en mensen in het algemeen te betrekken bij begraven en revitalisering van een oude begraafplaats zoals Soestbergen. Haar documentaire heeft alles in zich om te zorgen voor grotere bekendheid van funerair erfgoed in het algemeen en de betreffende begraafplaatsen in Utrecht in het bijzonder. Het is een prachtig gefilmde weergave van een leven te midden van de dood, waarbij ook de persoonlijke motivatie van betrokkenen op subtiele wijze in beeld en geluid gevat is.”

De dvd van de documentaire kan ook besteld worden, klik hier.

Tentoonstelling

Zielen van Utrecht was voor Jaap Röell van Kunstruimte Kuub aanleiding om na te denken over een tentoonstelling waarin kunstwerken het gevoel van weemoed (kunnen) oproepen. Zondag 3 september werd de tentoonstelling Weemoed geopend. Op zondag 8 oktober om 16.15 uur, op de finissage van de tentoonstelling, was Zielen van Utrecht daar te zien. Er werd ook een blog geschreven over de tentoonstelling.

Motivatie Regisseur

“Met Zielen van Utrecht wil ik mijn fascinatie voor begraafplaatsen verwerken. Het zijn voor mij plekken van reflectie met mooie natuur. In de nabijheid van de doden voel ik me meer tot leven komen, geïnspireerd zelfs. Een begraafplaats laat mij de tijdelijkheid van het leven zien en dat je er van moet maken wat er te maken valt.

Veel mensen gaan alleen in het buitenland, tijdens vakanties, een begraafplaats bezoeken zoals Père Lachaise in Frankrijk of Glasnevin in Ierland. Dat er in Nederland minder aandacht voor is, is erg jammer want erfgoed – en dat is het zeker – kan alleen beschermd worden als er aandacht voor is.”

Suzanne van Leendert

Regie & scenario: Suzanne van Leendert

Camera: Ernst Herstel, Ralph de Lange, Daan Jongbloed, Suzanne van Leendert

Camera Drone-opnames: Ralph de Lange, Ronald Oor

Geluid: Eugène de Groot, Johan de Ligt

Montage: Gerard Cevaal

Productie & research: Suzanne van Leendert

Audiomixage & kleurcorrectie: Ralph de Lange

Muziek: Barry Mc Cabe & Ralph Schraven

Zielen van Utrecht werd mede mogelijk gemaakt door:
RTV Utrecht, Gemeente Utrecht, Stichting Carel Nengerman Fonds, Provinciaal Utrechts Genootschap van kunsten en wetenschappen (PUG), Prins Bernhard Cultuurfonds Utrecht, K.F. Hein Fonds, Ridderschap van Utrecht, Fentener van Vlissingen Fonds SHV, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting Xpress Art,
PCB Uitvaartzorg en Barbara Uitvaartverzorging